Kỹ thuật trồng cây ba kích tím và cách chăm sóc đạt hiệu quả kinh tế cao

Cây ba kích là một loại cây dược liệu quý có tác dụng điều trị nhiều loại bệnh như dây thần kinh, bệnh xương khớp, đau lưng,… đặc biệt tốt đối với phái mạnh. Từ những công dụng đó mà cây ba kích được khai thác để sử dụng trong các bài thuốc nam, ngâm rượu thuốc. Sản lượng cây ba kích trong tự nhiên bị cạn kiệt dần. Do vậy mà nhu cầu nhân giống và trồng thâm canh cây ba kích đang được nhiều bà con chọn làm để phát triển kinh tế. Bà con hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để cùng lamnong.tv tìm hiểu về kỹ thuật trồng cây ba kích tím và cách chăm sóc đạt hiệu quả kinh tế cao nhé.

1. Đặc điểm cây ba kích tím

Cây ba kích là một loại cây mọc hoang bên ngoài tự nhiên. Ở Việt Nam, cây thường phân bố ở các tỉnh miền núi phía Bắc như: Bắc Kạn, Hà Giang, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn,…

Cây ba kích là giống cây lâu năm, dạng dây leo, thân cỏ. Thân có hình trụ tròn và phân nhiều nhánh. Các cành non có lông thô màu nâu, còn các cành già sẽ nhẵn và không có lông. Lá của cây ba kích có hình elip thuôn dài, lá đơn nguyên có cuống, mọc đối chéo hình chữ thập.

Hoa của cây ba kích khi còn non sẽ có màu trắng ngà, sau hơi vàng. Quả ba kích có hình cầu, có màu đỏ khi chín. Rễ hình trụ tròn, cong và thành từng đoạn, có phần thịt dày. Phần rễ của cây ba kích được sử dụng để làm các loại thuốc rất tốt cho sức khỏe.

2. Điều kiện trồng cây ba kích tím

– Khí hậu: Cây có đặc điểm ưa bóng khi cây non, khi trưởng thành thì ưa sáng. Do đó, cây ba kích tím thích hợp trồng ở những vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, cây không trồng được những vùng khí hậu quá lạnh.

– Đất thích hợp trồng cây ba kích là những vùng đất nhiều mùn, tơi xốp, đất ẩm mát thoát nước tốt, có tầng đất dày trên 1m như đất feralit đỏ vàng, đất feralit giàu mùn trên núi.

– Thời vụ trồng: Cây ba kích tím được trồng vào 2 vụ trong một năm: Vụ Xuân (từ tháng giêng đến tháng 3 âm lịch); Vụ Hè – Thu (trồng vào tháng 5 đến tháng 7 âm lịch).

3. Cây ba kích tím có công dụng gì?

Do có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người nên cây ba kích tím được ưa chuộng và trồng phổ biến. Rễ của cây ba kích tím được sử dụng để làm các bài thuốc nam, ngâm rượu làm thuốc chữa nhiều loại bệnh, đặc biệt là đối với người già và nam giới. Cây ba kích tím hỗ trợ và điều trị các bệnh như: bệnh dây thần kinh, bệnh đau xương khớp, đầy hơi chướng bụng, ăn uống kém, phụ nữ tử cung lạnh, rối loạn kinh nguyệt, nam giới yếu sinh lý, rối loạn cương dương,…

4. Chọn cây ba kích giống

Trong kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ba kích tím, việc chọn cây giống ba kích vô cùng quan trọng. Việc chọn được một cây giống tốt, đảm bảo chất lượng sẽ giúp quá trình trồng và chăm sóc cây hiệu quả, đạt năng suất cao.

Đối với cây con giống gieo từ hạt thì cây phải đạt độ tuổi từ 3-4 tháng, có 5-6 cặp lá và cây cao 20-25cm. Cây ươm từ hom giống có chồi thứ cấp cao từ 20-25cm, sau 2-3 tháng tuổi có 5-6 cặp lá trở lên, rễ dài 5-6cm.

5. Kỹ thuật trồng cây ba kích tím

5.1. Lựa chọn đất trồng

– Trước khi trồng cây ba kích, bà con cần chọn đất trồng ẩm mát, chân đất cao, tốt nhất là đất thịt nhẹ pha cát tơi xốp có tầng canh tác dày hoặc đất đồi feralit đỏ vàng để trồng cây ba kích. Nếu bà con trồng trên đất có tầng mùn dày thì cần bổ sung thêm phân chuồng hoai mục.

Ngoài ra bà con có thể cải tạo đất cho cây trồng: Cải tạo đất với chế phẩm vi sinh trước khi trồng. Dùng men vi sinh EM khoảng 7 đến 15ml pha cùng với nước để ủ đều lên diện tích đất trồng cây. Khi độ ẩm đất trồng đạt nước 70-80% là đạt yêu cầu.

5.2. Làm đất và bón phân

– Đối với đất rừng: Trong quá trình làm đất, bà con giữ lại các cây gỗ và cây gỗ tái sinh có giá trị, nhằm tạo bóng mát và phát triển rừng, tạo dàn che nắng cho cây ba kích.

+ Hố trồng được thiết kế thành các hàng song song, kích thước 50x50x50. Đất cuốc lên cần đập nhỏ, để riêng đất đáy và đất mặt trên miệng hố, tiến hành phơi ải từ 1-2 tháng sau đó bón lót và lấp hố lại.

+ Bón phân: Bón lót bằng phân chuồng hoai mục, phân lân, hoặc phân NPK cho mỗi hố với liều lượng thích hợp trộn cùng với đất đã được phơi ải rồi lấp xuống hố. Khi lấp hố vun đất thành hình mai rùa cao hơn miệng hố 15cm, rộng khoảng 0,6-0,8m.

– Đối với đất vườn: Sau khi xử lý hết cỏ dại, bà con phân hàng và có thể trồng thêm hàng cây phụ trợ giữa hai hàng ba kích. Cách trồng cây ba kích này giúp cải tạo đất vườn và ngăn ngừa mưa lớn làm rửa trôi, xói mòn đất, đặc biệt chúng có thể giúp cây ba kích leo bám và tạo bóng che nắng cho cây.

Đối với đất vườn bằng phẳng thì nên vun thành luống, còn đất vườn đồi thì không cần vun luống. Độ cao của luống phụ thuộc vào địa hình của đất. Giữa hai cây cách nhau 1m, hàng cách hàng 2m. Cách làm hố và bón phân tương tự như trồng ba kích trên đất rừng.

5.3. Cách trồng cây

Dùng dao rạch bỏ phần vỏ bầu giống cây trồng ba kích, lưu ý không được làm vỡ bầu. Đặt cây giống vào giữa hố đã chuẩn bị sẵn, rồi lấp đất qua phần cổ rễ và nén chặt. Sau khi trồng, bà con cần tưới nước đẫm để tránh bầu cây mất nước và rễ cây có thể tiếp xúc với đất trong hố trồng được tốt. Cần cắm thêm các cọc quanh hố để cây ba kích leo lên.

6. Cách chăm sóc cây ba kích tím sau khi trồng

Bên cạnh kỹ thuật trồng cây ba kích thì cách chăm sóc cây sau khi gieo trồng như thế nào cũng được bà con hết sức quan tâm. Cây ba kích tím sinh trưởng trong 1-2 năm đầu là giai đoạn quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp tới sản lượng và chất lượng của củ ba kích khi thu hoạch.

6.1. Tưới nước và xử lý cỏ dại

Cây ba kích không cần tưới nước nhiều, tuy nhiên bà con cần tưới nước định kỳ cho cây trong quá trình phát triển, đặc biệt là những ngày trời khô nắng, khi cây ra hoa kết trái và khi quả chín thì cần bổ sung lượng nước thường xuyên hơn.

Tưới nước kết hợp với làm sạch cỏ dại định kỳ 2-3 lần trong 1 năm. Bà con nên làm cỏ vào vụ xuân (tháng 1-2) và vụ thu (tháng 8-9). Ngoài ra, sau các trận mưa to cần xới phá váng để tránh tụ đọng nước gây thối rễ cây.

6.2. Cắt tỉa cành

Hai năm đầu cây sau khi trồng, mỗi năm bà con tiến hành cắt tỉa và chăm sóc 2-3 lần, từ năm thứ 3 trở đi chỉ làm 1-2 lần. Khi cắt tỉa cần chú ý điều chỉnh độ che tán và bóng mát cho cây từ 30-50%.

Ngoài ra, bà con cần thường xuyên kiểm tra và cần loại bỏ những cây mang mầm bệnh, cây kém phát triển. Đồng thời tiến hành cắt tỉa những cành cây có dấu hiệu bị vàng lá, sâu bệnh thường xuyên.

6.3. Bón phân cho cây

Năm thứ 2, bà con bón bổ sung phân cho cây với liều lượng: phân chuồng ủ hoai (3kg) hoặc phân NPK (0,3kg) vào mỗi gốc cây.

7. Thu hoạch

Bà con tuân thủ đúng kỹ thuật trồng ba kích tím, cây sinh trưởng từ 3-5 năm sẽ được thu hoạch, cây càng để lâu thì sẽ cho sản lượng cao và chất liệu dược liệu càng tốt. Năng suất bình quân của một gốc ba kích cho từ 8-12kg củ tươi. Bà con nên thu hoạch củ ba kích vào thời gian mùa đông là tốt nhất. Khi thu hoạch bà con giữ lấy dây thân để làm hom giống. Sau đó dùng cuốc lấp kín đất vào gốc cây vừa thu hoạch để mọc thành bụi mới.

Sau khi thu hoạch, phân loại củ ba kích làm 3 loại để dễ dàng bảo quản, chế biến và xuất bán:

• Loại 1: Củ có đường kính từ 1,2cm trở lên.
• Loại 2: Củ có đường kính từ 0.8-1.1cm.
• Loại 3: Củ có đường kính nhỏ hơn 0.8cm.

8. Phòng trừ sâu bệnh

Giống cây ba kích tím là một giống cây có thể thích ứng rộng và phù hợp với điều kiện sinh thái khác nhau, do đó mà cây ít khi bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, do điều kiện thâm canh hoặc vào các đợt thời tiết giao mùa cây có thể xuất hiện một số bệnh như bị vàng lá, lở cổ rễ. Khi cây nhiễm những bệnh này, bà con có thể dùng thuốc Boocđô với nồng độ 0,5%, hoặc kết hợp với thuốc Banlat có nồng độ 0,1% dùng để phun quanh lá và gốc của cây để điều trị bệnh. Ngoài ra, bà con có thể rắc thêm vôi bột xung quanh luống trồng để đuổi các loại côn trùng có thể làm hại cây.

Trên đây là những chia sẻ của Lamnong.tv về kỹ thuật trồng cây ba kích tím. Kỹ thuật trồng ba kích không khó, chỉ cần bà con thực hiện đúng quy trình kỹ thuật trồng cây ba kích thì việc phát triển kinh tế từ cây ba kích tím này lại rất đơn giản. Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên của chúng tôi sẽ giúp bà con nông dân có thêm những kinh nghiệm để trồng thành công cây ba kích tím.